Likwidator spółki z o.o. ponosi taką samą odpowiedzialność za zobowiązania spółki z o.o. jak członkowie jej zarządu. Odpowiedzialność ta ma charakter odszkodowawczy i w dużym uproszczeniu można wskazać, że likwidatorzy poniosą odpowiedzialność za wszelkie szkody, jakie swym działaniem (lub zaniechaniem) wyrządzili spółce lub jej wierzycielom. Odpowiedzialność ta została szczegółowo uregulowana w art. 299 i 299 [1] k.s.h., które to przepisy wskazują, jakie przesłanki muszą zostać spełnione, aby pociągnąć likwidatorów do odpowiedzialności oraz w jakie argumenty likwidatorzy mogą podnosić na swoją obronę. Dzisiejszy artykuł poświęcimy temu zagadnieniu.
Kiedy likwidator będzie ponosił odpowiedzialność za długi spółki z ograniczoną odpowiedzialnością?
Treść art. 299 [1] k.s.h. wskazuje, że do odpowiedzialności likwidatorów za długi spółki z o.o. stosuje się odpowiednio przepisy o odpowiedzialności jej członków zarządu. Tym samym likwidatorzy będą ponosili odpowiedzialność za zobowiązania spółki z o.o. dopiero w sytuacji, w której egzekucja z majątku samej spółki okaże się bezskuteczna.
W praktyce oznacza to, że wierzyciel najpierw musi przeprowadzić postępowanie sądowe i egzekucyjne przeciwko samej spółce, a dopiero później w razie bezskuteczności egzekucji, może zgłaszać roszczenia w kierunku likwidatorów. Oznacza to, że w stosunku do likwidatorów wierzyciel musi wystąpić z nowym pozwem i w zasadzie od nowa przeprowadzić cały proces sądowy i egzekucyjny.
Solidarna odpowiedzialność likwidatorów – co to znaczy?
W spółkach z o.o., które zamierzają przeprowadzić likwidację, likwidatorami najczęściej stają się członkowie zarządu. Jeśli likwidatorów jest dwóch lub więcej, ponoszą oni solidarną odpowiedzialność.
Solidarność ta polega na tym, że wierzyciel, który poniósł szkodę, może wybrać sobie jednego lub kilku likwidatorów, od których będzie dochodził zaspokojenia roszczeń. Oznacza to, że każdy z likwidatorów ponosi odpowiedzialność za całość długów spółki i wierzyciel może wyegzekwować należność tylko od jednego z nich. W razie zaistnienia takiej sytuacji, likwidatorowi, który zaspokoił w całości roszczenia wierzyciela, przysługuje w stosunku do pozostałych likwidatorów tzw. regres (tj. prawo żądania zwrotu proporcjonalnej części pokrytego długu).
Czy likwidator zawsze ponosi odpowiedzialność za długi spółki?
Odpowiedź na tak postawione pytanie brzmi: NIE. Odpowiedzialność likwidatorów ma charakter odszkodowawczy. Oznacza to, że likwidator ponosi odpowiedzialność za długi spółki, ale tylko w takim zakresie, w jakim wierzyciel poniósł szkodę na skutek podjęcia lub też niepodjęcia przez likwidatora stosowanych działań.
Oznacza to, że likwidator ponosi odpowiedzialność w zakresie różnicy pomiędzy tym, co wierzyciel mógłby uzyskać, gdyby likwidator działał prawidłowo, a faktycznym poziomem zaspokojenia.
W przykładowej sytuacji wyglądałoby to tak:
Wierzyciel posiadał w stosunku do spółki wierzytelność na 35.000 zł. W razie prawidłowo przeprowadzonej likwidacji wierzytelność wierzyciela zostałaby zaspokojona w całości. Likwidatorzy przeprowadzili jednak likwidację nieprawidłowo, doprowadzając tym samym do uszczuplenia majątku spółki pozostałego do podziału pomiędzy wierzycielami. W konsekwencji wierzyciel uzyskał zaspokojenie tylko na poziomie 28.000 zł. Likwidatorzy ponoszą zatem solidarną odpowiedzialność tylko do wysokości 7.000 zł.
Tym samym odpowiedzialność likwidatorów nie obejmuje „całego” długu spółki, ale tylko tej różnicy pomiędzy tym, co wierzyciele dostali a tym, co mogli dostać.
Kiedy likwidator spółki nie ponosi odpowiedzialności za jej zobowiązania?
Odpowiedź na to pytanie znajduje się w art. 299 § 2 k.s.h., który należy stosować odpowiednio do likwidatorów.
Zgodnie z nim likwidator nie poniesie odpowiedzialności za zobowiązania spółki, gdy wykaże, że:
- we właściwym terminie zgłosił wniosek o ogłoszenie upadłości lub
- niezłożenie ww. wniosku nastąpiło nie z jego winy, a także wówczas, gdy
- wierzyciel nie poniósł szkody na skutek działań, czy też zaniechań likwidatora.
Jeśli likwidator wykaże którąkolwiek z ww. przesłanek, nie będzie ponosił odpowiedzialności względem wierzycieli.
Za jakie długi może odpowiadać likwidator spółki z ograniczoną odpowiedzialnością?
Zakres odpowiedzialności likwidatorów jest całkiem szeroki. W razie naruszania przepisów prawa przy wykonywaniu swoich funkcji odpowiadają oni nie tylko za należność główną, ale także za zasądzone od spółki koszty procesu, koszty postępowania egzekucyjnego, a także m.in. za odsetki.
Tym samym podejmując się funkcji likwidatora, należy działać z bardzo dużą starannością oraz mieć na uwadze interes wierzycieli, w przeciwnym wypadku może to skutkować poważnymi konsekwencjami finansowymi.
Czy należy obawiać się objęcia funkcji likwidatora?
To zależy. Jeśli znamy sytuację finansową spółki, w której mamy pełnić tę funkcję, a jednocześnie mamy czyste intencje i faktycznie chcemy ją zlikwidować zgodnie z przepisami prawa, to nie powinniśmy mieć większych powodów do obaw.
Co innego w sytuacji, w której sytuacja finansowa i majątkowa spółki jest nam nieznana, a zarząd takiej spółki nie chce z nami współpracować. Wówczas objęcie funkcji likwidatora może być ryzykowne i może narazić nas na całkiem spore straty finansowe.
Ubocznie należy wskazać, że jeśli do tej pory byliśmy członkiem zarządu spółki, która teraz ma podlegać likwidacji, to nie powinniśmy mieć większych powodów do obaw. Po pierwsze znamy sytuację finansową spółki, a po drugie i tak odpowiadamy za jej długi, jako członek zarządu.
Kancelaria C&O świadczy usługi prawne m.in. w zakresie prawa w biznesie.
Zapraszamy do kontaktu!
